Sosyal Ağ Analizi

Günümüzde sosyal medya uygulamaları (Facebook, twitter, instagram vb.), internet vb. dijital ortam üzerinden erişilen veriler sosyal bilimler ile ilgili araştırmalar için kullanılabilmektedir. Ağ (network) verileri üzerinden gerçekleştirilen araştırma ve değerlendirmeler sosyal ağ analizi ile mümkün olmaktadır.

Bilgisayar Ağı (Network) Nedir?

Bilgisayar ağı, küçük bir alan içerisindeki veya uzak mesafelerdeki bilgisayarların ve/veya iletişim cihazını belli iletişim standartları, hatları aracılığıyla birbirine bağlandığı, bilgi ve sistem kaynaklarının farklı kullanıcılar tarafından paylaşıldığı, bir yerden başka bir yere veri aktarımının mümkün olduğu iletişim sistemidir.  Bilinen en büyük bilgisayar ağı, İnternettir. Kullanım ihtiyacına göre kısıtlanan ağ yapıları İntranet, Extranet gibi farklı isimler ile nitelendirilebilir.

Sosyal ağların analizi ile internet üzerinden herkes tarafından kullanım sağlanan sosyal medya uygulamaları tarafından oluşturulmuş ağ analizi gerçekleştirilir.

Sosyal Ağ Analizi Nedir?

Sosyal ağ analizi, kısaca bir ağın nitel ve nicel analizi olarak tanımlanabilir. Bu analiz ile bilgi sahibi basit ve karmaşık varlıklar (web siteleri, bilgisayarlar, hayvanlar, insanlar, gruplar, kuruluşlar ve uluslar) arasındaki ilişkiler akış ve ilişki değişiklikleri ölçümlenebilmekte ve haritalandırılabilmektedir.  

Sosyal ağ analizi aktörler arasındaki ilişkilere yoğunlaşır. Bu analizin iletişim bilimine etkisi büyüktür. Fakat sosyal ağ analizi ile ilişki içeriğine odaklanılmadığı için negatif ve pozitif ilişkiler aynı kefeye koyulabilmektedir. Bu durum dolayısı ile özellikle iletişim bilimlerinde daha iyi sonuçlar alabilmek için sosyal ağ analizi ile içerik analizi birlikte kullanılması faydalı olabilecektir.

Sosyal Ağ Analizi Nasıl Yapılır?

Sosyal ağ analizi eskiden sosyal bilimcilerden ziyade matematikçiler tarafından uzun formüller ile yapılırken, günümüzde bazı uygulamalar, yazılımlar kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir.

Analize konu veriler internetten, sosyal medya üzerinden bazı yazılımlar, uygulamalar ile toparlanabilmektedir. Toplanan veriler, daha çok farklı bir yazılım/uygulama ile istenilen algoritma uygulanarak analiz edilmekte ve ağ grafiği olarak görselleştirilebilmektedir. 

Ağ grafiği içindeki düğümler ağda yer alan aktörleri temsil eder.  Ayrıtlar ise aktörlerin (düğümlerin) birbirleri ile kurduğu ilişkileri temsil ederler.

Düğümler (nodes) birbirleri ile ilişkilerine göre de adlandırılırlar.   Birbirleri ile etkileşim içindeki birden çok düğümün oluşturduğu grup küme (cluster) olarak adlandırılır.

Kümenin yada ayrı ayrı düğümlerin en çok etkileşim içinde olduğu düğüme, zirve (peak) adı verilir. Birden fazla düğümü yada kümeyi birbirine bağlayan düğüm köprü adını alır.

Ayrıtlar da etkileşimin yönüne göre yönsüz, çift yönlü ve tekyönlü olarak adlandırılabilir.

Sosyal Ağ Analizinde Görselleştirme

Bir ağda önemli aktörlerin analiz edilmesine aşağıdaki matematiksel algoritmalar kullanılabilir.

• In-Degree Centrality: Dışardan alınan etkileşim sayısı,
• Out-Degree Centrality: Dışarıya doğru kurulan etkileşim sayısı,

• Eigenvector Centrality: Ağ içindeki etkileşimi en hızlı ileten aktör kim? Sorusunun cevabı alınır.
• Betweenness Centrality: En çok düğüme en kısa mesafede olan düğümü ölçülebilir.